SEKTY - CZYM SIĘ CHARAKTERYZUJĄ?
Czym są i jak działają sekty?
W podejściu kościoła katolickiego sekta to grupa czy też ruch religijny wyodrębniony z większej religii lub związek wyznaniowy, który oderwał się od któregoś z kościołów czy wspólnot religijnych i przyjął własne zasady doktrynalno - kultyczne i struktury organizacyjne. Z powodów praktycznych sektę definiuje się również jako grupę religijną posiadającą własny indywidualny światopogląd, wywiedziony z nauk jakiejś wielkiej religii światowej, lecz nie tożsamy z nimi. Sekty wyróżniają się pewnymi szczególnymi zachowaniami. Często mają one strukturą autorytarną, stosują różne formy prania mózgów i kontroli myśli, nacisku grupowego, a także wprowadzają swoich członków w stan poczucia winy i strachu.
Raport Międzyresortowego Zespołu ds. Nowych Ruchów Religijnych definiuje sektę jako każdą grupę, która posiadając silnie rozwiniętą strukturę władzy, jednocześnie charakteryzuje się znaczną rozbieżnością celów deklarowanych i realizowanych oraz ukrywaniem norm w sposób istotny regulujących życie członków; która narusza podstawowe prawa człowieka i zasady współżycia społecznego, a jej wpływ na członków, sympatyków, rodziny i społeczeństwo ma charakter destrukcyjny.
Korzystając z wieloletniego doświadczenia Dominikańskiego Centrum Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach, można przyjąć, że sekty to grupy:
- Mające totalny charakter. Posiadają liderów, którzy przypisują sobie autorytet absolutny i niepodważalny, oraz prawo ingerowania nawet w najbardziej intymne dziedziny życia swoich członków.
- Pozyskujące nowych członków za pomocą najróżniejszych podstępów, kłamstw i manipulacji, poprzez zatajanie istotnych informacji o działaniu grupy, jej celach i doktrynie.
- Uzależniające uczestników ekonomicznie i psychicznie poprzez stosowanie technik (psycho)manipulacyjnych – wywierają niekorzystny wpływ na rozwój psychiczny adepta i jego relacje społeczne (np.: zerwanie więzi z najbliższymi, porzucenie pracy lub studiów).
- Mające charakter kultowy w szerokim rozumieniu, niekoniecznie religijnym. Może to być kult osoby, energii, zdrowia, pieniędzy, sukcesu itp.
- Wprowadzające jednoznaczny podział rzeczywistości na to co „dobre”, czyli związane z grupą i „zagrażające”, odnoszące się do świata zewnętrznego (biało-czarna wizja rzeczywistości).
- Wpajające swoim członkom przekonanie o elitarności ruchu i prezentujące niechęć do dialogu światopoglądowego.
Od lat psychologowie zwracają uwagę, że efektem uczestnictwa w niektórych ruchach religijnych i parareligijnych jest destrukcja osobowości polegająca na zniszczeniu dotychczasowych cech osoby oraz jej roli w rodzinie i społeczeństwie. Oznakami takiej destrukcji może być nagła zmiana wartości wyznawanych przez daną osobę, obniżenie elastyczności umysłowej, posługiwanie się ustalonymi stereotypami reakcji psychicznych. Jak już wspomniałam, sekty korzystają z wielu technik psychomanipulacyjnych. Najbardziej narażone na takie działania są osoby samotne, nie posiadające więzi emocjonalnych, mające poczucie nieakceptacji przez otoczenie; niestabilną lub przeciętną samoocenę, wysoką reaktywność (duża wrażliwość i podatność na sugestię). Agitatorzy sekt, szukający nowych członków zwracają uwagę na osoby posiadające silną potrzebę zależności, przynależności do grupy lub osobowość zależną (nieumiejętność podejmowania decyzji, podporządkowanie innym ludziom własnych potrzeb i pragnień). Cechy „dobrego kandydata” do sekty to również niska asertywność; ugodowość (skłonność do pomocy, wybaczania, ufność, ustępliwość, altruizm); tendencje konformistyczne; obniżony krytycyzm; naiwny idealizm; niedojrzałość emocjonalna (egoizm, brak odpowiedzialności); potrzeba autorytetu; kult szybkiego sukcesu; doświadczanie silnych stresów czy kryzysów sytuacyjnych (zawód miłosny, niepowodzenia w szkole); brak zaspokojenia w rodzinie podstawowych potrzeb (bezpieczeństwo, przynależność, miłość).
Jeśli kiedykolwiek poczujesz, że możesz znajdować się w grupie, która ma cechy sekty, lub ktoś z Twoich bliskich pozostaje w takich kontaktach – jak najszybciej szukaj pomocy. Wiele cennych informacji można znaleźć na stronie Dominikańskiego Centrum Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach.
Bibliografia
- Kamiński I., Prawny status sekt i nowych ruchów religijnych w Polsce, w: Kamiński I., Płodowski M. (red.), Sekty. Społeczne i prawno-polityczne aspekty zjawiska, Civitas Christiana, Olsztyn 2009.
- Soczewka Marta, Prawny status sekt w Polsce, w: https://zobaczjestem.pl/dzialalnosc-sekt-polskim/
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r., Prawo o stowarzyszeniach, Dz.U. z 2020 r. poz. 2261
- Ustawa z dnia z dnia 17 maja 1989 r., O gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Dz.U. z 2022 r. poz. 1435
- Wiktor K., Mikrut G., Raport o niektórych zjawiskach związanych z działalnością sekt w Polsce, opr. Międzyresortowy Zespół ds. Nowych Ruchów Religijnych MSWiA, Warszawa 2000.
- Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Raport o stanie bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1995.
- https://sekty.dominikanie.pl/